مجله سلامت و مراقبت
دوره 22، شماره 3 - ( پائیز 1399 )
جلد 22 شماره 3 صفحات 266-257 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.IAU.MSHD.REC.1397.043
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghorbani Nohouji M, Kooshki S, Kazemi A, Khajevand Khoshli A. Evaluation of Health-Related Quality of Life in Patients with Type 2 Diabetes Based on Health-Related Literacy and Self-Efficacy: Mediating Role of Self-Care Activity. JHC 2020; 22 (3) :257-266
URL: http://hcjournal.arums.ac.ir/article-1-1232-fa.html
URL: http://hcjournal.arums.ac.ir/article-1-1232-fa.html
قربانی نهوجی مریم، کوشکی شیرین، کاظمی آمنه سادات، خواجه وند خوشلی افسانه. بررسی کیفیت زندگی وابسته به سلامت در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس سواد سلامت و خودکارآمدی: نقش واسطه ای فعالیت مراقبت از خود. مجله سلامت و مراقبت. 1399; 22 (3) :257-266
گروه روانشناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده: (2348 مشاهده)
زمینه و هدف: کیفیت زندگی، یکی از مهمترین شاخص های سلامت جسمی و روانی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 میباشد. هدف پژوهش حاضر تعیین الگوی ساختاری کیفیت زندگی بر اساس سواد سلامت و خودکارآمدی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 با در نظرگرفتن نقش واسطه‌ای رفتارهای مراقبت از خود بود.
روش کار: مطالعه حاضر یک پژوهش همبستگی بود که روی 300. نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مراکز دولتی و خصوصی شهرهای تهران و مشهد انجام گرفت. نمونه ها با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه های کیفیت زندگی (SF-36)، سواد سلامت (HLS)، خودکارآمدی مرتبط با دیابت (DMSES) و فعالیت‌های خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت (SDSCA) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (شاخص‌های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی همبستگی پیرسون) و با کمک نرم‌افزارهای SPSS-25 و LISREL 8.80 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که سواد سلامت، خودکارآمدی مرتبط با دیابت و فعالیت‌های خودمراقبتی با کیفیت زندگی وابسته به‌سلامت رابطه معنی‌دار دارند (0/05≤p). بر اساس نتایج تحلیل مسیر، متغیرهای سواد سلامت و خودکارآمدی مرتبط با دیابت تأثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت نداشتند، ولی تأثیر معنی‌دار خود را روی کیفیت زندگی وابسته به سلامت بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به شکل غیرمستقیم و از طریق فعالیت‌های خودمراقبتی، اعمال میکردند.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، براساس سواد سلامت و خودکارآمدی قابل پیش بینی است و همچنین مراقبت از خود نیز از طریق نقش میانجی اثر خود را اعمال می کند. سواد سلامت و خودکارآمدی می‌تواند نقش موثری در بهبود و همچنین پیش بینی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 داشته باشد، همچنین فعالیت‌های مراقبت از خود، از عوامل مهم در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بشمار میرود. علاوه بر این، پرداختن به فعالیت‌های مراقبت از خود می‌تواند زمینه را برای کاهش نشانگان روان‌شناختی ناشی از دیابت در بیماران مبتلا به دیابت فراهم کند که در نهایت می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت شود. پزشکان و رواندرمانگران برای افزایش سطح کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت، میتوانند سواد سلامت و خودکارآمدی این بیماران را بهبود ببخشند.
روش کار: مطالعه حاضر یک پژوهش همبستگی بود که روی 300. نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مراکز دولتی و خصوصی شهرهای تهران و مشهد انجام گرفت. نمونه ها با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه های کیفیت زندگی (SF-36)، سواد سلامت (HLS)، خودکارآمدی مرتبط با دیابت (DMSES) و فعالیت‌های خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت (SDSCA) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (شاخص‌های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی همبستگی پیرسون) و با کمک نرم‌افزارهای SPSS-25 و LISREL 8.80 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که سواد سلامت، خودکارآمدی مرتبط با دیابت و فعالیت‌های خودمراقبتی با کیفیت زندگی وابسته به‌سلامت رابطه معنی‌دار دارند (0/05≤p). بر اساس نتایج تحلیل مسیر، متغیرهای سواد سلامت و خودکارآمدی مرتبط با دیابت تأثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت نداشتند، ولی تأثیر معنی‌دار خود را روی کیفیت زندگی وابسته به سلامت بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به شکل غیرمستقیم و از طریق فعالیت‌های خودمراقبتی، اعمال میکردند.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، براساس سواد سلامت و خودکارآمدی قابل پیش بینی است و همچنین مراقبت از خود نیز از طریق نقش میانجی اثر خود را اعمال می کند. سواد سلامت و خودکارآمدی می‌تواند نقش موثری در بهبود و همچنین پیش بینی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 داشته باشد، همچنین فعالیت‌های مراقبت از خود، از عوامل مهم در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بشمار میرود. علاوه بر این، پرداختن به فعالیت‌های مراقبت از خود می‌تواند زمینه را برای کاهش نشانگان روان‌شناختی ناشی از دیابت در بیماران مبتلا به دیابت فراهم کند که در نهایت می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت شود. پزشکان و رواندرمانگران برای افزایش سطح کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت، میتوانند سواد سلامت و خودکارآمدی این بیماران را بهبود ببخشند.
نوع مطالعه: همبستگی |
موضوع مقاله:
روان‌پرستاری
دریافت: 1399/5/21 | پذیرش: 1399/9/14 | انتشار: 1399/9/20
دریافت: 1399/5/21 | پذیرش: 1399/9/14 | انتشار: 1399/9/20
فهرست منابع
1. Wilson CA, Newham J, Rankin J, Ismail K, Simonoff E, Reynolds RM, et al. Is there an increased risk of perinatal mental disorder in women with gestational diabetes? A systematic review and meta‐analysis. Diabet Med. 2020;37(4):602-622. [DOI:10.1111/dme.14170] [PMID] [PMCID]
2. Barrera M, Atenafu EG, Sung L, Bartels U, Schulte F, Chung J, et al. A randomized control intervention trial to improve social skills and quality of life in pediatric brain tumor survivors. Psycho‐oncology. 2018;27(1):91-98. [DOI:10.1002/pon.4385] [PMID]
3. Rababah JA, Al-Hammouri MM, Drew BL. The impact of health literacy on college students' psychological disturbances and quality of life: a structural equation modeling analysis. Health Qual Life Outcomes. 2020;18(1):1-9. [DOI:10.1186/s12955-020-01541-7] [PMID] [PMCID]
4. Moeineslam M, Amiri P, Karimi M, Jalali-Farahani S, Shiva N, Azizi F. Diabetes in women and health-related quality of life in the whole family: a structural equation modeling. Health Qual Life Outcomes. 2019;17(1):178-188 [Persian]. [DOI:10.1186/s12955-019-1252-4] [PMID] [PMCID]
5. Wu SV, Courtney M, Edwards H, McDowell J, Shortridge‐Baggett LM, Chang P. Self‐efficacy, outcome expectations and self‐care behaviour in people with type 2 diabetes in Taiwan. J Clin Nurs. 2007;16(11c):250-57. [DOI:10.1111/j.1365-2702.2006.01930.x] [PMID]
6. Jannoo Z, Wah YB, Lazim AM, Hassali MA. Examining diabetes distress, medication adherence, diabetes self-care activities, diabetes-specific quality of life and health-related quality of life among type 2 diabetes mellitus patients. J Clin Transl Endocrinol. 2017;9:48-54. [DOI:10.1016/j.jcte.2017.07.003] [PMID] [PMCID]
7. Dahal PK, Hosseinzadeh H. Association of health literacy and diabetes self-management: a systematic review. Aust J Prim Health. 2020;25(6):526-33. [DOI:10.1071/PY19007] [PMID]
8. Pirdehghan A, Eslahchi M, Esna-Ashari F, Borzouei S. Health literacy and diabetes control in pregnant women. J Fam Med Prim Care. 2020;9(2):1-8 [DOI:10.4103/jfmpc.jfmpc_891_19] [PMID] [PMCID]
9. Aseeri A. Health literacy, social support, and diabetes self care among individuals of Arab descent. Wayne State University; 2020. 1-24
10. Bergmans RS, Rapp A, Kelly KM, Weiss D, Mezuk B. Understanding the relationship between type 2 diabetes and depression: lessons from genetically informative study designs. Diabet Med. 2020;38(2):1-11 [DOI:10.1111/dme.14399] [PMID]
11. Trikkalinou A, Papazafiropoulou AK, Melidonis A. Type 2 diabetes and quality of life. World J Diabetes. 2017;8(4):120. [DOI:10.4239/wjd.v8.i4.120] [PMID] [PMCID]
12. Liu Z, Dai X, Zhang H, Shi R, Hui Y, Jin X, et al. Gut microbiota mediates intermittent-fasting alleviation of diabetes-induced cognitive impairment. Nat Commun. 2020;11(1):1-14. [DOI:10.1038/s41467-020-14676-4] [PMID] [PMCID]
13. Kim S, Song Y, Park J, Utz S. Patients' experiences of diabetes self-management education according to health-literacy levels. Clin Nurs Res. 2020;29(5):285-92. [DOI:10.1177/1054773819865879] [PMID]
14. Ware Jr JE. SF-36 health survey update. Spine (Phila Pa 1976). 2000;25(24):3130-9. [DOI:10.1097/00007632-200012150-00008] [PMID]
15. Montazeri A, Goshtasebi A VM. The Short Form Health Survey (SF-36): translation and validation study of the Iranian version. Payesh. 2006;5(1). 49-56
16. Barnett AL, Prunty M, Rosenblum S. Development of the Handwriting Legibility Scale (HLS): A preliminary examination of reliability and validity. Res Dev Disabil. 2018;72:240-47. [DOI:10.1016/j.ridd.2017.11.013] [PMID]
17. Hassen HM, Behera MR, Jena PK, Satpathy SKK. Validity and reliability of the Amharic version of the HLS-EU-Q47 survey questionnaire among urban school adolescents and university students in Dire Dawa. Ethiopia; 2020. 11(2).1-19 [DOI:10.21203/rs.3.rs-17073/v1]
18. Abacigil F, Harlak H, Okyay P, Kiraz DE, Gursoy Turan S, Saruhan G, et al. Validity and reliability of the Turkish version of the European Health Literacy Survey Questionnaire. Health Promot Int. 2019;34(4):658-667. [DOI:10.1093/heapro/day020] [PMID]
19. Messina R, Rucci P, Sturt J, Mancini T, Fantini MP. Assessing self-efficacy in type 2 diabetes management: validation of the Italian version of the Diabetes Management Self-Efficacy Scale (IT-DMSES). Health Qual Life Outcomes. 2018;16(1):1-9 [DOI:10.1186/s12955-018-0901-3] [PMID] [PMCID]
20. Sh S, Hsu YY, Toobert DJ, Wang ST. The validity and reliability of the summary of diabetes self-care activities questionnaire: An Indonesian version. Indones Nurs J Educ Clin. 2019;4(1):25-36. [DOI:10.24990/injec.v4i1.229]
21. Hatamloo Sadabadi, M., Babapour Kheiroddin, J., Poursharifi, H. The Role of Health Locus of Control and Causality Orientations in Predicting Self-care Behaviors among Patients with Type II Diabetes. Journal of Modern Psychological Researches, 2010; 5(19): 25-46.
22. Khodabakhshi-Koolaee A, Bahari M, Falsafinejad M R SH. The relationship of quality of life with health literacy in male patients with type II diabetes: A cross-sectional study in HARSIN city. J Diabetes Nurs. 2015;4(4):10-20 [Persian].
23. Lee MK, Oh J. Health-related quality of life in older adults: Its association with health literacy, self-efficacy, social support, and health-promoting behavior. In: Healthcare. Multidisciplinary Digital Publishing Institute; 2020.8(4):407-420 [DOI:10.3390/healthcare8040407] [PMID] [PMCID]
24. Gaffari-Fam S, Lotfi Y, Daemi A, Babazadeh T, Sarbazi E, Dargahi-Abbasabad G, Abri H. Impact of health literacy and self-care behaviors on health-related quality of life in Iranians with type 2 diabetes: a cross-sectional study. Health and quality of life outcomes. 2020 Dec;18(1):1-9.; [DOI:10.1186/s12955-020-01613-8] [PMID] [PMCID]
25. Palumbo R, Annarumma C, Manna R, Musella M, Adinolfi P. Improving quality by involving patient. The role of health literacy in influencing patients' behaviors. Int J Healthc Manag. 2019;12(2):1-9. [DOI:10.1080/20479700.2019.1620458]
26. León-Landa EH, Orozco-Castillo L, Argüelles-Nava VG, Hernández-Barrera L, Luzanía-Valerio MS, Campos-Uscanga Y. Health literacy as a key factor in diet self-care in patients with type 2 diabetes mellitus. Univ y Salud. 2019;21(2):132-140. [DOI:10.22267/rus.192102.147]
27. Marciano L, Camerini A-L, Schulz PJ. The role of health literacy in diabetes knowledge, self-care, and glycemic control: A meta-analysis. J Gen Intern Med. 2019;34(6):1007-1017. [DOI:10.1007/s11606-019-04832-y] [PMID] [PMCID]
28. Alcántara-Aragón V. Improving patient self-care using diabetes technologies. Ther Adv Endocrinol Metab. 2019;10(1): 1-11 [DOI:10.1177/2042018818824215] [PMID] [PMCID]
29. Song Y, Nam S, Park S, Shin I, Ku BJ. The impact of social support on self-care of patients with diabetes: What is the effect of diabetes type? Systematic review and meta-analysis. Diabetes Educ. 2017;43(4):396-412. [DOI:10.1177/0145721717712457] [PMID]
30. Huang Y-C, Zuñiga J, García A. Illness perceptions as a mediator between emotional distress and management self-efficacy among Chinese Americans with type 2 diabetes. Ethn Health. 2020;25(8):1-15. [DOI:10.1080/13557858.2020.1817339]
31. Keum H-S, Suh S-R, Han S. The Influence of Self-management Knowledge and Distress on Diabetes Management Self-efficacy in Type 2 Diabetes Patients. J Korea Acad Coop Soc. 2020;21(9):498-508.
32. Chan CKY, Cockshaw W, Smith K, Holmes-Truscott E, Pouwer F, Speight J. Social support and self-care outcomes in adults with diabetes: The mediating effects of self-efficacy and diabetes distress. Results of the second diabetes MILES-Australia (MILES-2) study. Diabetes Res Clin Pract. 2020;166(6).1-8 [DOI:10.1016/j.diabres.2020.108314] [PMID]
33. Bakhach M, Reid MW, Pyatak EA, Berget C, Cain C, Thomas J "Fred," et al. Home telemedicine (CoYoT1 Clinic): a novel approach to improve psychosocial outcomes in young adults with diabetes. Diabetes Educ. 2019;45(4):420-430. [DOI:10.1177/0145721719858080] [PMID]
34. Alidosti M, Tavassoli E. Investigating Health literacy, knowledge and self-efficacy in patients with type 2 diabetes referring to health centers in shahrekord. J Heal Lit. 2019;3(4):36-45 [Persian].
35. Akbari M. How dreams help us to accept death: A case study. International Journal of Dream Research. 2019, 12(2):72-76.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |