چکیده

زمینه و هدف: امروزه مادران تحت تأثیر عواملی شیردهی را قطع کرده و تغذیه مصنوعی یا کمکی را برای کودک خود آغاز می‏کنند. این مسئله باعث صدمات جسمی و روانی بر کودکان و آسیب‏های اقتصادی و اجتماعی در جوامع می‏شود. این تحقیق با هدف تاثیر برنامه آموزشی بر اساس تئوری رفتار برنامه‏ریزی شده بر آگاهی و عملکرد شیردهی در زنان باردار نخست زا مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر همدان انجام شد.

روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مداخله‏ای و نیمه تجربی می‏باشد که بر روی 87 زن باردار انجام شد. در گروه مداخله 44 نفر و در گروه کنترل 43 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس 4 منطقه بهداشتی و درمانی شهر همدان از هر منطقه به‏صورت تصادفی دو مرکز انتخاب شده و سپس مراکز جهت نمونه‏گیری گروه مداخله و کنترل به‏صورت تصادفی انتساب شدند. آموزش بر اساس اجزای تئوری رفتار برنامه‏ریزی شده و اهداف رفتاری مشخص و در طی چهار جلسه آموزشی 45 تا 55 دقیقه‏ای در طول 4 هفته صورت گرفت. میزان آگاهی و عملکرد شیردهی مادران با استفاده از پرسشنامه‏ها و چک لیست بررسی شیر مادر ارزیابی گردید. اطلاعات حاصل با استفاده از spss-16 و آزمون‏های آماری توصیفی و تحلیلی نظیر تی مستقل، من ویتنی و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: یافته‏ها نشان داد در میانگین نمره آگاهی، کنترل رفتار درک شده، هنجارهای ذهنی و عملکرد شیردهی بین زنان گروه‏های مداخله و کنترل بعد از انجام مداخله آموزشی تفاوت آماری معنی‏داری وجود داشت (05/0p<). از نظر میانگین نمره‏های نگرش، قصد رفتاری و رفتار بین دو گروه تفاوت آماری معنی‏داری مشاهده نشد.

نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که آموزش اجرا شده بر اساس تئوری رفتار برنامه‏ریزی شده قادر است سبب افزایش آگاهی و بهبود عملکرد شیردهی مادران شود. لذا طراحی و اجرای برنامه‏های آموزشی برای افزایش میزان آگاهی و بهبود عملکرد شیردهی بر اساس تئوری‏های تغییر رفتار پیشنهاد می‏شود.

واژه های کلیدی: رفتار برنامه‏ریزی شده، شیردهی، آگاهی، آموزش