چکیده

زمینه: اختلال خواب یکی از مشکلات عمده سلامتی است، زیرا باعث نقص در کارکرد روزانه و افت عملکرد ذهنی و جسمی فرد می‌گردد. دوران دانشجویی با عوامل متعدد مختل کننده خواب نظیر ساعات طولانی درس و مطالعه، خوابگاهی بودن و ... همراه است که کارآیی و آموزش دانشجو را تحت تأثیر قرار می دهد. این مطالعه با هدف تعیین اختلالات پاراسومنیا و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل انجام گرفت.

روش کار: این مطالعه یک بررسی توصیفی ـ تحلیلی است که روی 210 نفر از دانشجویان پزشکی اردبیل که با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند در سال 1391 انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته‌ای بود که در دو بخش تنظیم شده بود، بخش اول شامل اطلاعات فردی - اجتماعی (سن، جنس، وضعیت تأهل، وضعیت سکونت، مقطع تحصیلی) و بخش دوم با 35 سوال که 7 سوال مربوط به پاراسومنیا و 28 سوال دیگر مربوط به عوامل مرتبط با آن بود که پس از جمع‌آوری داده‌ها، اطلاعات وارد نرم‌افزار آماری SPSS v19 شده و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها: از کل210 دانشجوی پزشکی شرکت کننده در این تحقیق 103 نفر (49%) پسر و 107 نفر (51%) دختر،191 نفر (91%) مجرد و 76 نفر (36.2%) بومی بودند. شیوع کلی پاراسومنیا 5/9 درصد بود و از بین انواع پاراسومنیا، کابوس شبانه با 5/48 درصد (102نفر) بیشترین شیوع و بی‌اختیاری ادراری با 4/1 درصد (3نفر) کمترین شیوع را داشتند. در بین دوره‌های پزشکی، پاراسومنیا در دوره فیزیوپاتولوژی با 6/22 درصد (12نفر) بیشترین شیوع را دارا بود. همچنین از لحاظ اختلالات پاراسومنیا بین دختـران و پسران و سطوح مختلف دوره های تحصیلی اختلاف معنی داری دیده شد (05/0>p)، ولی بین دانشجـویان بومی و غیربومی تفاوتی وجود نداشت.

نتیجه‌گیری: پژوهش ما نشان داد که اختلالات خواب در میان دانشجویان پزشکی مشکل نسبتاً شایعی است که می تواند تحت تاثیر عواملی مثل استرس، مشکلات عاطفی و خانوادگی قرار گیرد بنابراین استفاده از راهکارهای تعدیل عوامل محیطی می‌تواند کیفیت خواب را در بین دانشجویان بهبود دهد.